Mpunga ni miongoni mwa zao muhimu
la chakula nchini Tanzania. Uzalishaji wa mchele nchini kwa takwimu za
mwaka 2016 ni zaidi ya tani milioni 2. Tija ya uzalishaji kwa mkulima ni
wastani wa tani 1.5 -2.5 wakati katika skimu za umwagiliaji uzalishaji
unaweza kufikia hadi tani 6 kwa hekta moja.
Kilimo kilichozoeleka sana cha mpunga ni kile cha mabondeni ambapo
kinahitaji maji mengi. Katika zama hizi za mabadiliko ya tabianchi
ambapo kumekuwa na changamoto kubwa ya upatikanaji wa mvua na maji kwa
ajili ya shughuli za kiuchumi na kijamii ikiwa ni pamoja na kilimo cha
umwagiliaji, ni muda muafaka kuanza kuhimiza kilimo kinachotumia maji
kwa ufanisi hususan kutumia mbegu za mpunga wa nchi kavu. Aina ya mbegu
za mpunga wa nchi kavu ni fursa kwa wakulima wengi zaidi kuzalisha
mpunga bila kulazimika kuhitaji maeneo yaliyozoeleka ya mabondeni.
Kilimo mpunga wan chi kavu ni kilimo gani? Bwana Johnson Tillya
ambaye ni Afisa kilimo wa Wakala wa Mbegu za Kilimo (ASA) anasema kuwa,
kilimo cha mpunga wan chi kavu ni kile kinacholimwa maeneo yasiyo ya
mabonde, na kinachotegemea mvua. Ni kilimo kinachoweza kulimwa sawa na
maeneo yanayolimwa mahindi, kwa kifupi ni mpunga wa aina hii hauhitaji
maji mengi.
Katika kuhimiza kilimo cha mpunga cha nchi kavu, ASA imeanzisha
mashamba darasa kwa ajili ya kutambulisha kilimo cha mpunga wa nchi
kavu. Mashamba darasa hayo yalitanguliwa na Mafunzo ya wakulima viongozi
pamoja na wataalam wa kilimo yaliyofanyika katika Chuo cha Mafunzo ya
Wakulima cha Mkindo. Wakulima viongozi waliohudhuria mafunzo hayo
walipewa malengo ya kuanzisha vikundi vya wakulima katika vijiji
walivyotoka ambao watalitakiwa kuwahamasisha kuanzisha mashamba ya
vikundi ambayo yatatumika kama mashamba darasa ya kuwafundishia wana
kikundi na wakulima wengine. Jukumu jingine la kila mwanakikundi baada
ya kupata mafunzo katika shamba darasa ilikuwa ni kueneza elimu
waliyoipata kwa angalau wakulima wengine watano. Kupitia utaratibu huo
wakulima wengi zaidi wanaweza kufikiwa kwa kupewa elimu ya kilimo bora
cha mpunga wan chi kavu kupitia wakulima wenzao waliokwishapatiwa
mafunzo kama hayo awali. Katika mpango huu wa kuhimiza kilimo bora cha
mpungu wa nchi kavu, ASA imekuwa na jukumu la kutoa mbegu na Kampuni ya
Mbolea Tanzania ilitoa mbolea kwa kila kikundi.
Mbegu za nchi kavu za mpunga ni zipi? Bwana Tillya alisema mbegu
zilizosambazwa kwa wakulima ni NERICA 1, NERICA 2, NERICA 4 na NERICA 7.
Sifa za uzaaji wa aina za mpungu wa nchi kavu ni zipi? Bwana John
Teofili, mkulima mwezeshaji wa kijiji cha Tawa alizitaja aina za mbegu
za mpunga za nchi kavu na uwezo wake wa kuzaa kama ifuatavyo: NETICA 1
ina uwezo wa kutoa mavuno kilo 1,800 kwa eka, NERICA 2 kilo 1,600 kwa
eka, NERICA 4 kilo 2,000 kwa eka, na NERICA 7 kilo 2,000 kwa eka.
Katika ziara ya kutembelea vikundi vya wakulima vinavyoendesha
majaribio ya kilimo cha mpunga wa nchi kavu, vijiji vya Kiloka, Tawa,
Kisaki na Dala vilitembelewa. Vijiji hivyo vinapatikana Morogoro
vijijini katika safu za Milima ya Ulugulu. Msafara huo ulijumuisha
Viongozi wa Halmashauri ya Wilaya ya Morogoro Vijijini, Mkoa wa
Morogoro, Wakala wa Mbegu za Kilimo na Wizara ya Kilimo Mifugo na Uvuvi.
Aidha, Waandishi wa habari wa baadhi ya vyombo vya habari walishiriki
ziara hiyo ili kuona mafanikio yaliyopatikana katika kuendesha majaribio
ya aina ya mpunga wan chi kavu.
Ziara hiyo ilihitimishwa na Siku ya Wakulima ya tarehe 1 Juni, 2017
iliyofanyika katika kijiji cha Mtamba, kata ya Mtamba, Tarafa ya
Matombo, wilaya ya Morogoro Vijijini.
Source : Wizara Ya Kilimo
Source : Wizara Ya Kilimo